Cirlgors

De cirlgors is een hoofdzakelijk Mediterrane soort die zijn kernverspreiding heeft op het Iberisch Schiereiland, Italië en het westen van Turkije. Komt daarnaast ook voor in het noordwesten van Noord-Afrika, Zuidoost-Europa, Frankrijk, het zuidwesten van Duitsland en het graafschap Devon in het zuiden van Engeland. Het totale aantal cirlgorzen in Europa werd in 2004 tussen de 2 en 5,2 miljoen broedparen geschat. Het is over het algemeen een standvogel, maar trekt in sommige delen van het verspreidingsgebied (indien nodig) over korte afstanden. De Zuid-Engelse populatie nam sinds 1930 sterk in aantal af en bereikte zijn dieptepunt van 120 broedparen in 1989. Door middel van gerichte beschermingsmaatregelen is het aantal langzaam weer toegenomen en werd hun aantal in 2009 geschat op ca. 860 broedparen. De dichtheid aan cirlgorzen is daarmee toegenomen, maar zijn areaal beperkt zich nog altijd tot het zuiden van Devon. De Duitse populatie wordt geschat op 250 à 310 broedparen. In Duitsland komt de soort vooral voor in het westen van de deelstaat Baden-Württemberg en ten oosten van het Paltserwoud in de deelstaat Rijnland-Palts. In de deelstaat Noordrijn-Westfalen werd vroeger ook gebroed, maar is net als andere noordelijke populaties verdwenen. In 1947 broedden daar de laatste drie paartjes. Toch doken er sinds 2007 na 60 jaar afwezigheid weer cirlgorzen op in het Zevengebergte van Noordrijn-Westfalen. De cirlgors is als broedvogel uitgestorven in België, waar de soort voor het laatst in 1962 in Henegouwen heeft gebroed. De dichtst bij België zijnde broedpopulatie bevindt zich in Lotharingen, in Noord-Frankrijk.

Door middel van het Countryside Stewardship Scheme en het milieubeheer heeft Natural England verschillende opties om de soort te behouden: stoppels laten overwinteren. Laat gewassen zoals stoppels van de zomergerst tot eind maart onbehandeld (geen kunstmest, bestrijdingsmiddelen of teelt). Hierdoor kan de cirlgors in de winter worden gevoed met het gemorste graan en de zaden van breedbladig akkeronkruid zoals vette kip, vogelmuur en eenjarig weidegras Poa annua, dat ondertussen groeit. Het verlies van deze oude landbouwpraktijk leidde tot de achteruitgang van de soort. Handhaaf semi-verbeterde of ruwe grasland- en veldranden, met name pollengras zoals hanenpoot. Deze vormen een overwinterende leefomgeving voor insecten, die op hun beurt weer voedsel bieden aan de cirlgors en hun kuikens. Zaai op gerst gebaseerd gewas voor wilde vogelzaadmengsels. Dit gewas heeft een open structuur waardoor vogels kunnen foerageren. Stel het spuiten van insecticiden uit om zo lang mogelijk voedsel voor ongewervelden te leveren. Laat heggen gedurende een bepaalde tijd ongeschoren. Dit zorgt voor broedgebieden en voedsel. Een samenwerking tussen Natural England en de RSPB leidt het "Cirl Bunting Project", onderdeel van een groter project genaamd "Action for Birds". Door de inspanningen van natuurbeschermingsorganisaties en landeigenaren is de populatie van cirlgors toegenomen van 118 paar in 1989 tot 700 paar in 2003. Hun assortiment is echter niet uitgebreid.