Kramsvogel

In tegenstelling tot de meeste lijsters leeft de kramsvogel vrijwel altijd in groepsverband. Wanneer kramsvogels in een boom rusten, maken ze kakelende geluiden. Vaak kijken alle vogels daarbij in dezelfde richting. De kramsvogels roesten meestal gezamenlijk op de grond, maar ook in dichtbegroeide struiken. Met name in het winterkwartier zijn kramsvogels schuw en snel verstoord. Tijdens het broedseizoen is de kramsvogel aanzienlijk lawaaieriger en vrijpostiger. De vlucht van de kramsvogel is langzaam en in een rechte lijn. Hij gebruikt krachtige vleugelslagen en vouwt regelmatig zijn vleugels in om ze zeer kort daarna weer uit te slaan.

Het verspreidingsgebied van de kramsvogel beslaat een groot deel van het Palearctisch gebied. In oktober en november trekken de meeste kramsvogels naar het zuiden en in april en mei keren ze terug naar hun broedgebied in het noorden. Enkele kramsvogels zijn standvogels en blijven het gehele jaar door in hetzelfde gebied. Het broedgebied van de westelijke populaties bevindt zich in Noord-Noorwegen, Noord-Zweden, Finland, België, Duitsland, Zwitserland, Oostenrijk, Tsjechië, Slowakije, Hongarije en Polen. Ook is de kramsvogel broedend aangetroffen in warmere delen van Europa, zoals Zuidoost-Frankrijk en Noord-Italië. De oostelijke populaties broeden voornamelijk in Siberië. Hier komt hij richting het oosten voor tot in Transbaikal, de rivier de Aldan en de bergen van Tiensjan in het noordwesten van China. Voor de overwinteringsperiode trekt de kramsvogel gewoonlijk naar warmere regio's. Westelijke populaties trekken naar West- en Zuid-Europa en Noord-Afrika. In het Middellandse Zeegebied is de kramsvogel echter zeldzaam. Oostelijke populaties migreren naar Anatolië, Israël, Iran en het noordwesten van India. De kramsvogel is als dwaalgast aangetroffen in IJsland, Groenland, Spitsbergen, de Canarische Eilanden, de Balearen, Madeira, Corsica, Sardinië, Sicilië, Malta en Cyprus.

Het verspreidingsgebied van de kramsvogel wordt geschat op tien miljoen vierkante kilometer. De grootte van de populatie in Europa wordt geschat op 42 tot 72 miljoen individuele vogels. Men schat het aantal vogels in Rusland op 20.000 en de totale populatie op 44 tot 96 miljoen afzonderlijke vogels. Deze grootte lijkt stabiel te zijn. Derhalve is de status van de kramsvogel als 'Niet Bedreigd' (LC of Least Concern) geklasseerd op de Rode Lijst van de IUCN. België en Nederland In België en Nederland is de kramsvogel een talrijke wintervogel. Ze worden voornamelijk in open terreinen aangetroffen, vaak samen met andere vogels zoals koperwieken, spreeuwen en kieviten. Als broedvogel komt de kramsvogel vooral in België voor. In 1967 broedde het eerste paar in België, en rond 1983 bevonden zich al ruim 10.000 broedparen in Wallonië. In Nederland werd in 1976 voor het eerst broedende kramsvogels waargenomen. In 1983 bevonden zich zo'n vijfhonderd broedparen in Limburg. In 1986 steeg het aantal Nederlandse broedparen tot 800, ook in andere delen van het land. Na dit hoogtepunt nam de broedpopulatie weer af. Volgens SOVON waren er in 2002 nog 150 tot 200 broedparen, maar is er sindsdien geen duidelijke trend vast te stellen. De kramsvogel is in 2004 als 'Gevoelig' op de Nederlandse rode lijst gezet. De soort staat als 'Bedreigd' op de Vlaamse rode lijst.